In het februaribericht 'We beginnen bij het begin' beschrijf ik hoe studenten van de cursus Mediawijsheid hun eigen leerdoelen formuleren en die van mede-studenten adviseren. Terecht vraagt Ger Haan in een reactie naar mijn eigen leerdoelen. Ik heb er twee.

Controle

Tot voor zo'n tien jaar geleden wilde ik de controle houden over mijn leven, zeker als het om werken ging. Het onderwijs is dan een mooie plek om te vertoeven, zoals trouwens elk plek in onze 1.0-samenleving. Als docent bepaalde ik zo'n beetje alles, van leerstof tot toetsing. Dat ging mij redelijk goed af als ik de reacties mag geloven. De drie pijlers van inspirerende kennisoverdracht (sic) zijn mij niet vreemd: kennis van zaken, humor en jezelf zijn.

Allengs begon evenwel de twijfel aan mij te knagen. Ik kon oud worden met te blijven luieren in mijn comfortzone, maar tegelijkertijd bemerkte ik hoe initiatieven van onderaf begonnen te schudden aan de fundamenten van vertrouwde instituties, zoals het onderwijs. Lilliputters die de grote Gulliver aan het  vloeren zijn.

Wat was mijn reactie hierop? Op veilige afstand bleef ik onderwijs geven en hield ik voordrachten over dit veranderende samenleven en de consequenties ervan voor instituties zoals de muziekindustrie, de zorg- en bibliotheeksector, en het onderwijs. En dat deed ik geheel in de 1.0-traditie: goed voorbereid, zelf de touwtjes in handen houdend. Af en toe schreef ik een artikel, zoals over de uitdaging van botsende wereldbeelden dat ik dan weer gebruikte in mijn colleges. Zeker, heel langzaamaan druppelden in mijn leven 3.0-aspecten binnen en erodeerden deze enigszins mijn gestructureerde houvast; daarmee veranderden ook mijn cursussen, maar geenszins radicaal, zoals ik zo graag instituties toewens in mijn voordrachten.

Anders gezegd, ik kwam maar moeilijk los van het klassieke onderwijs, terwijl ik dat kritisch analyseerde vanuit de 3.0-gedachte en hierover onderwees.

De ommekeer

Was het een filmscenario, dan zouden critici het de grond in boren. Maar laten we aanvaarden dat de werkelijkheid een groter cliché is dan welke fictie ook. De maand december 2013 was voor mij de maand van het afscheid, niet in het minst omdat ik op mijn eigen verzoek per 1 januari 2014 wilde stoppen met mijn vice-decaanschap Onderwijs aan de universiteit. Terug naar de inhouden en het onderwijs geven. Met dat besluit veranderde er veel. Er ontstond ruimte, niet alleen in mijn agenda, maar ook in mijn hoofd. Het werd tijd om zelf deel te gaan uitmaken van een samenleven waarin niet controle, maar loslaten een stimulerende kracht is. Het werd tijd om daadwerkelijk te gaan verbinden en om uitingsvormen te kiezen die niet meteen voor de hand liggen in een academische gemeenschap.

Mijn twee leerdoelen

Hiermee heb ik mijn eigen leerdoelen met betrekking tot de cursus 'Mediawijsheid in een veranderend samenleven' ingeleid. Het eerste leerdoel waarop ik mijzelf zal afrekenen in juni 2014 luidt:

Ik ben in staat om - met behoud van academische kwaliteit - alle onderdelen van het onderwijsleerproces los te laten.

In elke mate waarin mij dit lukt, zullen mijn studenten meer eigenaar kunnen worden van hun eigen leerproces en hiervoor mede-verantwoordelijk zijn. Aan de motivatie zal het dus niet liggen. Aan mijn ingeslepen controledwang wellicht wel.

Mijn tweede leerdoel praktiseer ik wekelijks:

Ik ben in staat om te reflecteren op mijn proces van onderwijsvernieuwing en dat wekelijks te beschrijven in een academische blog.

Gezien de belangstelling die er is voor de blog 'Een geflipte cursus' - ruim 500 bezoekers in een week -, het begin van interactie die aan het ontstaan is, en mijn student-assistente Emma Eigenraam als inspirerend klankbord moet dit leerdoel geen probleem zijn.