Bij aanvang van de cursus Mediawijsheid had ik maar één vraag: hoe slaag ik erin om 'mijn' cursus te transformeren in 'onze' cursus? De achterliggende gedachte is simpel. Indien de student daadwerkelijk ervaart ook verantwoordelijk te zijn voor zijn leerproces zal h/zij meer gemotiveerd werken aan een eigen toekomst. Dus draaide ik alle facetten van het leerproces om en maakte de student medeverantwoordelijk. Maar we staan op een keerpunt, merk ik nu.

In mijn vorige blog Het college ging behoorlijk fout analyseerde ik met behulp van reacties van studenten waarom de bijeenkomsten niet goed verlopen. Studenten zeggen veel te leren van de voorbereiding van de colleges, maar weinig tot niets van de bijeenkomsten zelf die telkens door een groepje studenten worden voorbereid en verzorgd. Blijkbaar ontstijgen de colleges niet de kennis die studenten zich tijdens hun voorbereiding hebben eigen gemaakt. Dat is ook wel te begrijpen. Kennis kritisch analyseren en evalueren zijn geen eenvoudige vaardigheden. Ik verwacht misschien te snel te veel van mensen-in-opleiding, zeker in een academische context die veelal op reproduceren is gericht.

Andel Steenman, studente Communicatiewetenschappen, vermoedt dat ik teleurgesteld ben en stuurt mij op 17 maart 2014 per mail haar ervaringen tot nu toe. Ik citeer: "Ik steek wel wat op van deze cursus. Misschien niet per se alles qua lesstof die door de medestudenten wordt aangeboden, maar nadenken over colleges, mijn mening naar voren brengen, het interactief bezig zijn met elkaar. Ik vind het interessant hoe andermans perspectieven mij kritischer maken. En wat ik ook zeker interessant vind is dat ik vanuit mijn mening/perspectief mag schrijven, waar dit mij alle voorgaande cursussen werd verboden." Blijkbaar draagt deze geflipte cursus wel bij aan het ontwikkelen van academische vaardigheden, maar schort het aan de invulling van bepaalde leeractiviteiten, en dan denk ik met name aan vaardigheden als analyseren en evalueren:

Nu geldt dit niet alleen voor deze cursus Mediawijsheid.  Cecile Janssen merkt in haar mail van 19 maart 2014 terecht op: "In wezen beschrijf je [in je laatste blog] hoe een klassiek hoorcollege verloopt, althans in mijn tijd. Beetje uitleg van de stof die je zelf al gelezen had als je een hele ijverige student was ... de meeste studenten lazen het natuurlijk niet, omdat je dan niet naar college hoefde ... Er kwam zelden iets nieuws aan bod in een klassiek hoorcollege, laat staan echte verdieping." Met andere woorden, de studenten bekritiseren niet alleen de bijeenkomsten in de geflipte cursus, maar feitelijk bekritiseren zij grosso modo elk academisch college waarin kennisoverdracht centraal staat. En dat blijkt verdomde vaak voor te komen.

Expert versus novice

In zijn reactie van 16 maart 2014 vroeg Ger Haan mij de video Citizens Today te bekijken. Ik zie hoe kinderen een rol krijgen als meedenker en meebestuurder, alsof er geen onderscheid zou bestaan tussen volwassene en kind, tussen expert en novice. "Novices ontstijgen kennis-begrip nauwelijks en komen dus niet tot analyse/evaluatie/synthese," mailde Marjan Bassie mij op 20 maart 2014 als reactie op mijn laatste blog. Ze verwijst naar het boek How People Learn (2000) en schrijft me vervolgens: "Experts in een bepaald gebied kunnen op een effectievere manier (dan novices) nadenken over problemen in dat gebied: hun expertise beïnvloedt bijv. wat hen opvalt aan een beschrijving, hoe ze informatie organiseren, interpreteren. Dat beïnvloedt weer hun vermogen om te redeneren en problemen op te lossen. Wat jij dus vroeg van je studenten in dat ene college, kunnen zij - als je het boek moet geloven- nog niet ‘zomaar’, ook al bezitten ze algemene vermogens als intelligentie of geheugen. Als jij wilt dat ze dat cognitief hoge niveau bereiken, moet je ze daarbij begeleiden."

Ik begrijp dat ik  mijn rol abusievelijk opvatte als die van een facilitator vooraf die tijdens 'de wedstrijd' afstand neemt. In haar reactie op een conceptversie van dit bericht geeft ook Cecile Janssen dat aan: "Ook tijdens het college [...] coachen, spiegelen en faciliteren op momenten die jij als expert nodig en zinvol acht? Of deed je dat al? Dus ook tijdens 'de wedstrijd' feedback geven en niet alleen in de voorbereiding en nabeschouwing? En dan zien of in de loop van de cursus die rol steeds minder belangrijk wordt? Dat lijkt me dan een mooie parameter voor een geslaagde geflipte cursus."

Er dagen nu twee nieuwe perspectieven. Het eerste ligt voor de hand: mijn rol ga ik anders invullen. Voor het tweede heb ik hulp nodig: ervan uitgaande dat studenten in de voorbereiding kennis hebben verworven, wie kent dan activerende werkvormen die in fysieke bijeenkomsten van studenten een kritische prosument maken? Me realiserend dat een academisch opleiding altijd hiertoe zou moeten opleiden, schaam ik me een beetje deze vraag te stellen.